Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb)

Vanaf 1 januari 2024 geldt de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb). Daarmee verandert de manier waarop gemeenten bouwactiviteiten behandelen en toetsen. Nieuw is onder meer de onafhankelijke kwaliteitsborger. De nieuwe wet is vanaf 1 januari 2024 eerst alleen van toepassing op nieuwbouw in de zogenaamde gevolgklasse 1. Dit wordt verderop in de tekst toegelicht. Vanaf 1 januari 2025 geldt de wet ook voor verbouwingen.

De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) moet zorgen voor:

  • Nog betere, veiligere en sterkere bouwwerken;
  • Beter toezicht;
  • Een sterkere positie voor de opdrachtgever;
  • Een evenwichtigere relatie tussen de opdrachtgever en de bouwende partijen.
Wat verandert er? 

Kwaliteitsborgers

Nu controleert de gemeente of bouwwerken voldoen aan de bouwtechnische voorschriften. Na invoering van de nieuwe wet verschuift deze taak, stapsgewijs, naar zogenoemde kwaliteitsborgers. De gemeente blijft betrokken bij bouwtoezicht, maar op afstand. 
Eigenlijk zoals bij een voetbalwedstrijd. We nemen voetbal als voorbeeld. De private kwaliteitsborger wordt de scheidsrechter op het veld, de gemeente wordt de VAR. Kwaliteitsborgers zijn onafhankelijke, gecertificeerde bouwkundig experts. De kwaliteitsborger kijkt mee vanaf het begin van het plan tot aan de oplevering en controleert alle technische regels en kwaliteitseisen, precies op het moment dat het nodig is Opdrachtgevers van bouwprojecten huren de kwaliteitsborger zelf in.

Het inschakelen van een kwaliteitsborger brengt kosten met zich mee. Uw aannemer of architect kan u hier ook bij helpen. 

Oplevering

Bij de oplevering van het bouwwerk moet de aannemer aantonen dat aan de regelgeving is voldaan. Het kan zijn dat een bouwwerk niet gebouwd is volgens de regelgeving en gemaakte afspraken. Opdrachtgevers krijgen onder de Wkb betere mogelijkheden om de aannemer aan te sporen tot herstelwerkzaamheden. Ook moet de aannemer informatie aan de opdrachtgever geven over hoe risico's zijn afgedekt. Dit gaat om risico’s op schade door het niet nakomen van verplichtingen en gebreken na oplevering. 

Invoering in stappen

De Wkb wordt in drie stappen ingevoerd. 

De eerste stap wordt genomen op 1 januari 2024. Vanaf die datum geldt het nieuwe systeem voor nieuwbouwplannen onder gevolgklasse 1. Bijvoorbeeld voor het bouwen van:

  • Een (vrijstaande) woning
  • Een fiets- of voetgangersbrug
  • Een recreatiewoning
  • Een bedrijfshal met maximaal twee verdiepingen

Hierop zijn er uitzonderingen, zoals monumenten en bedrijfspanden voor meer dan 150 personen. Bij nieuwbouw in gevolgklasse 1 schakelt u dus per 1 januari 2024 een kwaliteitsborger in.

Verbouwen in gevolgklasse 1

Mogelijk geldt de Wkb, vanaf 1 januari 2025, óók voor verbouwingen van gebouwen in gevolgklasse 1. Medio 2024 zal hierover een discussie worden gevoerd. Als de uitkomsten van die discussie positief zijn, dan worden verbouwactiviteiten per 1 januari 2025 onderdeel van de Wkb. U schakelt als initiatiefnemer bij verbouwingen dus op z'n vroegst vanaf 1 januari 2025 een kwaliteitsborger in.

Gevolgklasse 2 en 3

Voor overige bouwplannen, die onder gevolgklasse 2 en 3 vallen, verandert nog niets. De gemeente blijft daarvoor de bouwtechnische toets nog zelf uitvoeren. Onder gevolgklasse 2 en 3 vallen bijvoorbeeld de bouw van appartementen, scholen, winkelcentra, stationsgebouwen en fabrieken.

Omgevingswet

Tegelijk met de Wkb gaat ook de Omgevingswet in. Deze nieuwe wet zorgt voor een samenhangende aanpak van de leefomgeving, ruimte voor lokaal maatwerk en betere en snellere besluitvorming. Ook wordt de participatie met inwoners en ondernemers verbeterd.

Meer informatie