Column van de burgemeester: Achternaam

In mijn column ga ik in op actuele onderwerpen of deel ik met u momenten die ik als burgemeester heb beleefd. Ook ga ik in op vragen die aan mij gesteld worden.

Regelmatig krijg ik de vraag: “U heeft een bijzondere achternaam. Waar komt die vandaan?”
Die vraag heb ik me ook wel eens gesteld. In 1999 heb ik een aantal dagen vertoefd in het Noord-Hollands Archief. Je kunt daar onderzoek doen naar geboorteaktes bijvoorbeeld. Destijds nog in de pre-digitale tijd voor archiefonderzoeken. Veel van die akten zijn in de jaren ’80 en ’90 op microfilm gezet. De bladzijden van een tekst of andere informatie werden sterk verkleind afgedrukt op een transparante film. Deze werden onder andere als kaarten ter grootte van een briefkaart gemaakt; microfiches heten die. Zo’n fiche kon ik ter plaatse vergroten en zo de oude documenten lezen. Nou ja…lezen… Het was meer een puzzel. 

Zo kwam ik erachter dat ook Heiligers familie is. Het bleek namelijk dat in 1806 een schrijffout is gemaakt alsook in 1763. Toen werd er zelfs Heijligers Van Waert geschreven. U ziet dat ik ver terug kon in de tijd. Dat kwam namelijk omdat in de meeste Nederlandse provincies de burgerlijke stand in 1811 verplicht ingevoerd is. Holland werd toen namelijk bij Frankrijk ingelijfd onder leiding van Napoleon Bonaparte. Mijn stamboom leidde vanuit Haarlem naar Limburg… vermoedelijk Weert en wijde omgeving.

Zo’n stamboomonderzoek bracht mij ook bij de vraag wat de naam Heiliegers /Helejesch/ eigenlijk betekent. Het is niet bewezen, maar uit bronnen op het Internet denkt men dat deze naam van de Germaanse voornaam Hildeger, afgekort Hilger, afgeleid is en vervolgens door de volksetymologie met een diftong, een epenthetische "i" en de "s" verrijkt werd. Verbasteringen zijn bijvoorbeeld: Heijligers, Heyligers, Heiliger, Heiligers, Heiliegers, Heilijgers, Heligers, Hylgers. Dit is dan de vadersnaam uit de Germaanse voornaam Hail-ger wat zoiets betekent als Gezonde Speer.

Ik wens u een fijne week.

Hartelijke groet, 
Pieter Heiliegers, burgemeester van de gemeente Uithoorn