19-02-2024 Beleidsregels aanpak economische dak- en thuisloosheid 2024- gemeente Uithoorn

Burgemeester en wethouders van de gemeente Uithoorn;

overwegende dat de gemeente tijdelijke opvang en/of begeleiding verstrekt aan (dreigend) dak- en thuisloze inwoners, met de reden om deze inwoners perspectief te bieden, verdere terugval te voorkomen en zelfredzaamheid te bevorderen.
Het Regioplan Amstelland is regionaal vastgesteld, hierin zijn de contouren van de brede aanpak dakloosheid neergezet;

besluit per 1 januari 2024 vast te stellen de: Beleidsregels aanpak economische dak- en thuisloosheid gemeente Uithoorn.

Artikel 1 Definities:

Begeleid Thuis: een vorm van (gespecialiseerde) ambulante ondersteuning bedoeld voor cliënten die zelfstandig kunnen wonen met begeleiding. Er is sprake van meervoudige complexe problematiek op het gebied van psychiatrie, psychosociaal, verslaving, (licht) verstandelijke beperking en/of forensische achtergrond. De problematiek kan zo groot zijn dat begeleiding intensief of veelvuldig ongepland noodzakelijk is en 24 uur per dag beschikbaar moet zijn.
Beschermd Wonen: wonen in een instelling met daarbij behorend toezicht en begeleiding, gericht op het bevorderen van zelfredzaamheid en participatie, het psychisch en psychosociaal functioneren, stabilisatie van een psychiatrisch ziektebeeld, het voorkomen van een verwaarlozing of maatschappelijke overlast of het afwenden van gevaar voor de cliënt of anderen, bestemd voor personen met psychische of psychosociale problemen die niet in staat zijn zich op eigen kracht te handhaven in de samenleving.
Beschermd verblijf: voor cliënten die beperkt zelfredzaam zijn en niet in staat zijn om zelfstandig te wonen en deels in groepsverband functioneren, die (tijdelijk) bescherming van een 24-uurs voorziening nodig hebben en waar de behoefte aan begeleiding zo groot is dat deze intensief of veelvuldig ongepland noodzakelijk is en 24 uur per dag beschikbaar moet zijn.
Buitenwettelijk begunstigend beleid: dit beleid biedt de mogelijkheid om te beslissen op basis van de gevolgen voor de inwoner in plaats van op strikte juridische overwegingen. Voorzieningen kunnen worden verstrekt die wettelijk niet verstrekt hoeven te worden op grond van de Wmo.
Centrale toegang GGD: het loket van de GGD dat aanvragen voor Beschermd Wonen/Thuis behandelt en afhandelt.
Dakloosheid: het niet hebben van onderdak of vaste een woon- of verblijfplaats.
Gezin: ouder(s) met één of meer minderjarige kinderen.
Gemeente van herkomst of herkomstgemeente: de gemeente waar de persoon binding heeft/de laatste twee jaar heeft gewoond.
Krimpregio’s: regio’s in Nederland die te maken hebben met structurele en substantiële bevolkingsdaling en huishoudensdaling of regio’s die daar in de toekomst mee te maken krijgen.
Maatschappelijke opvang: onderdak en begeleiding voor personen die de thuissituatie hebben verlaten en niet in staat zijn zich op eigen kracht te handhaven in de samenleving.
Onder de Pannen: project waarbij dakloze inwoners een kamer kunnen huren van een particuliere onderverhuurder. De verhuurder ontvangt hiervoor een kleine vergoeding zonder dat deze uitkering of toeslagen misloopt. De dakloze inwoner betaalt een eigen bijdrage.
Parentshouse: een project waarbij meerdere gescheiden ouders samen kunnen wonen in één woning en daar hun kinderen ook kunnen ontvangen.
Regio Amstelland: De gemeenten Aalsmeer, Amstelveen, Diemen, Ouder-Amstel en Uithoorn.
Regiobinding: er is sprake van regiobinding als een persoon kan aantonen dat hij/zij de afgelopen twee jaar in Amstelland heeft gewoond (bijvoorbeeld door een uitdraai uit de Basisregistratie personen (BRP). Indien de BRP geen uitkomst biedt, moet de inwoner aantonen dat hij/zij in de afgelopen twee jaar in Amstelland verbleef (bijvoorbeeld via brieven van officiële instanties/bankafschriften, contacten met hulpverleners).
Thuisloosheid: steeds wisselen van onderdak of woonplaats, bijvoorbeeld verblijven in een opvangcentrum), instabiele huisvesting (bijvoorbeeld tijdelijk verblijf bij vrienden) of een ontoereikende huisvesting (bijvoorbeeld verblijf in een ongeschikt of onbewoonbaar verklaarde woning).
Veldtafel: wekelijks regionaal overleg waaraan verschillende partijen deelnemen: de gecontracteerde hulpverlenende organisaties, een coördinator van de Centrale toegang GGD en medewerkers van de Amstelland gemeenten.

Artikel 2 De doelgroep

Economisch dakloze inwoners zijn (tijdelijk verminderd) zelfredzame inwoners die dakloos zijn of dreigen te worden door verscheidene redenen (bijvoorbeeld echtscheiding of verlies van werk). Zij kunnen geen aanspraak maken op maatschappelijke opvang en er is vooral sprake van een woonprobleem.
Kenmerkend aan deze groep is dat zij geen ernstige verslavings- of psychiatrische problemen hebben en zelfstandig kunnen wonen. Het gebrek aan (betaalbare) huisvesting is één van de grootste oorzaken van het toenemend aantal economisch daklozen.

Artikel 3 Doelen

De aanpak van economische dakloosheid betreft buitenwettelijk begunstigend beleid omvat de volgende twee doelen:

Het bieden van tijdelijke opvang en perspectief aan inwoners bij (dreigende) dakloosheid;
Verdere terugval/teloorgang voorkomen (preventie) en zelfredzaamheid bevorderen.

In de tijdelijke opvangplekken kan de inwoner tot rust komen, de basiszaken op orde brengen en vanuit een rustige en veilige omgeving zoeken naar een duurzame woonoplossing. De inwoner krijgt maatwerkbegeleiding bij dit proces, bijvoorbeeld bij het vinden van dagbesteding, een baan en/of een inschrijfadres.

Artikel 4 De opvanglocaties

Er zijn in de regio Amstelland verschillende tijdelijke opvangmogelijkheden:

Kamerhuur bij een particuliere verhuurder in huis (bijvoorbeeld het project Onder de Pannen). Er is in dat geval sprake van onderhuur;
Kamerhuur in een particuliere of gemeentelijke woning, samen met andere economische daklozen (bijvoorbeeld Parentshouse of tijdelijke woonprojecten);
Passantenpensions (bijvoorbeeld omgebouwde kantoorpanden of flex-/containerwoningen);
Hotels waarmee vanuit de gemeente overeenkomsten zijn afgesloten (diverse kamers op locaties in de Amstelland regio).

Artikel 5 De toegang

Doorgaans wordt een inwoner of gezin dat dreigend dakloos is bij de gecontracteerde partij of bij de gemeente aangemeld door een hulpverlener. Een inwoner kan zich ook rechtstreeks melden bij de gecontracteerde hulpverlenende instantie of de gemeente. In een wekelijks gezamenlijk overleg (het Veldtafel overleg), wordt per casus (geanonimiseerd) besproken of opvang geboden kan worden en zo ja waar.

Artikel 6 Criteria voor toelating tijdelijke opvang/woonplekken

Voor de tijdelijke opvang/woonplekken bedoeld voor economisch dakloze inwoners in de Amstellandgemeenten gelden de volgende criteria:

Er is sprake van (dreigende) dakloosheid;
De persoon/het gezin is zelfredzaam; in staat om zelf een huishouden te voeren (er is geen sprake van een ernstige verslaving, psychiatrie, verstandelijke beperking etc);
De persoon (het hoofd van het huishouden/gezin) is meerderjarig;
De persoon/het gezin verblijft rechtmatig in Nederland (Nederlandse nationaliteit of daaraan gelijkgesteld);
Indien de persoon/het gezin EU-burger is, dient deze minimaal vijf jaar geregistreerd in Nederland te verblijven en te werken (indien mogelijk);
Alle andere mogelijkheden zijn uitgeput (bijvoorbeeld verblijf in het eigen netwerk) en er is niet voldoende vermogen/inkomen om zelf in een oplossing te voorzien;
De persoon/het gezin heeft regiobinding (richtlijn is: iemand kan aantonen dat hij/zij de afgelopen twee jaar in de regio Amstelland heeft gewoond).

Artikel 7 Voorwaarden/inspanningsverplichting

Er zijn voorwaarden (de inspanningsverplichting) verbonden aan de opvang, namelijk:

De persoon/het gezin gaat actief op zoek naar een meer duurzame woonplek en zoekt ook naar mogelijkheden buiten de Randstad en in krimpregio’s om huisvesting te vinden. Voor wat onder het actief zoeken van woningen wordt verstaan, wordt verwezen naar de toelichting bij dit beleid in de bijlage.
De persoon/het gezin accepteert hulpverlening en begeleiding bij het op orde brengen van de basiszaken (o.a. inkomen/werk, inschrijfadres) en het zoeken naar een duurzame vervolgplek. Begeleiding op de tijdelijke woonplekken wordt geboden door de begeleiders/maatschappelijk werkers van de gecontracteerde hulpverlenende organisaties.
De persoon/het gezin gaat akkoord met de inspanningsverplichting en de geldende huisregels van de opvangplek.
De persoon/het gezin betaalt voor de opvang huur of een eigen bijdrage (zie nadere toelichting bij dit artikel in de bijlage).
De persoon/het gezin werkt mee aan overplaatsing naar een andere locatie als dat noodzakelijk blijkt.
De persoon/het gezin weigert geen passende woning.
Indien op voorhand veiligheidskwesties bekend zijn over een persoon, wordt een zorgvuldige afweging gemaakt bij de selectie van de opvang. Dit gebeurt in samenwerking met het team Openbare Orde en Veiligheid van de gemeente van herkomst.

Artikel 7.1 Opvang in afwachting van screening GGD

In sommige gevallen kan in afwachting van de screening en screeningsuitslag van de Centrale Toegang GGD een persoon tijdelijk opgevangen worden. Dit gebeurt als er twijfel is over de wel- of niet zelfredzaamheid. De voorwaarden hiervoor zijn:

Initiële inschatting door de Veldtafel dat de persoon waarschijnlijk zelfredzaam is, maar er nog verder onderzoek gedaan moet worden;
Plaatsing gebeurt altijd in overleg met de Veldtafel;
Plaatsing van de persoon levert geen risico’s op het gebied van veiligheid of openbare orde op;
Er wordt onderzoek gedaan naar de zelfredzaamheid (Trajectus aanmelding loopt);
De persoon voldoet aan de overige criteria uit artikel 7.

Artikel 8 Terugkoppeling Veldtafel

De terugkoppeling vanuit het Veldtafeloverleg richting de inwoner, over de vraag of en zo ja, welke opvang er wordt geboden, wordt door de hulpverlenende organisatie gedaan.
Er zijn verschillende opvangplekken. Plaatsing geschiedt op basis van beschikbaarheid en passendheid. Het kan zijn dat degene die opvang ontvangt tijdens de opvangperiode verplaatst moet worden naar een andere opvanglocatie.

Artikel 9 De begeleiding

De begeleiding van de economisch dakloze inwoners richt zich op ‘de basis op orde’, zoals hulp bij het regelen van een inschrijf- of briefadres, inkomen/werk/dagbesteding, toeleiding naar schuldhulpverlening. Daarnaast en bovenal bieden de begeleiders advies en hulp bij het zoeken naar een (vervolg)woonplek. Nadat personen de opvang verlaten hebben, kunnen zij nog drie maanden gebruik maken van de begeleiding als nazorg.

Artikel 10 Gezinnen en kinderveiligheid

Als er sprake is van een gezin met minderjarige kinderen, is de gemeente van herkomst verantwoordelijk voor de veiligheid van de kinderen. Er wordt van tevoren een risicotaxatie van de kinderveiligheid gemaakt door de gemeente van herkomst. Aan de hand daarvan wordt besloten welke begeleiding passend is. De hulpverlenende partij die begeleiding geeft bij het zoeken naar vervolghuisvesting, volgt de meldcode ‘Huiselijk geweld en kindermishandeling’ bij signalen van kind onveiligheid.

Artikel 11 Duur van de tijdelijke opvang

Voor een alleenstaande kan er maximaal één jaar tijdelijke opvang geboden worden, mits er voldoende opvang mogelijkheden beschikbaar zijn. Voor gezinnen kan er maximaal twee jaar tijdelijke opvang geboden worden, mits er voldoende opvangmogelijkheden beschikbaar zijn.
Na maximaal één jaar voor alleenstaanden en twee jaar voor gezinnen, eindigt de opvang, ongeacht de inzet van de inwoner(s).

Artikel 12 Evaluatie en voortgangsgesprekken

Er vinden gedurende de opvangperiode regelmatig evaluatie- of voortgangsgesprekken plaats. Als uit de evaluatie blijkt dat de persoon/het gezin onvoldoende heeft ondernomen om te komen tot uitstroom (inspanningsverplichting), wordt de opvang beëindigd. Afhankelijk van de locatie hebben de inwoners een huurcontract en een inspanningsverplichting of alleen een inspanningsverplichting (zonder huurcontract).

Artikel 13 Maximale capaciteit opvanglocatie

Er zijn een maximaal aantal opvangplekken beschikbaar. Als deze plekken bezet zijn, dan wordt een inwoner/gezin die zich aanmeldt op de wachtlijst geplaatst. Plaatsing gebeurt daarna op volgorde van de datum van de aanmelding.

Artikel 14 Uitsluitingstermijn

Wanneer iemand gebruik heeft gemaakt van een tijdelijke opvangplek binnen de aanpak economisch dakloosheid en zich opnieuw aanmeldt voor tijdelijke opvang, dan bestaat er een uitsluitingstermijn van één jaar.

Artikel 15 Voortijdige beëindiging tijdelijke opvang

Redenen om de opvang te beëindigen zijn:

Niet houden aan de huisregels;
Het veroorzaken van (ernstige) overlast;
(Verdenking van) het plegen van strafbare feiten waardoor andere personen in de omgeving geschaad kunnen worden (bedreiging, mishandeling, verstoren van openbare orde);
Niet voldoen aan de gestelde voorwaarden/inspanningsverplichting als beschreven in artikel 7;
Niet verblijven op de tijdelijke woonplek, zonder dringende reden (de cliënt wordt geacht minimaal vijf van de zeven dagen/nachten per week op de opvanglocatie aanwezig te zijn);
Niet betalen van de eigen bijdrage of - in het geval van ontoereikend inkomen - niet meewerken aan een betalingsregeling;
Als uit screening blijkt dat er behandeling/begeleiding noodzakelijk is die niet in de opvang geboden kan worden (bijvoorbeeld bij ernstige verslaving of acute psychiatrische problematiek);
Verkrijgen van huisvesting of opvang elders.

Artikel 16 Voorziening volgt inwoner

Gedurende de tijdelijke opvangperiode blijft de gemeente van herkomst de voorzieningen op grond van de Wmo, Participatiewet en Jeugdwet verstrekken. De gemeente van herkomst blijft verantwoordelijk voor de inwoners, dus ook als de inwoner in een andere gemeente (binnen de Amstelland regio) wordt opgevangen.

Artikel 16.1 Briefadres

De gemeente van herkomst geeft indien nodig een briefadres af vanuit de eigen gemeente, ook als de inwoner tijdelijk in een andere gemeente opgevangen wordt (en zich daar niet kan inschrijven).

Artikel 17 Aansprakelijkheid

De inwoner is verantwoordelijk voor zijn eigen verwijtbaar handelen of nalaten. Aangerichte schade aan de tijdelijke opvangplek moet door de inwoner worden vergoed.

Artikel 18 Hardheidsclausule

Het college kan in bijzondere gevallen ten gunste van de belanghebbende afwijken van de bepalingen in het beleid, indien strikte toepassing ervan tot onbillijkheden van overwegende aard zou leiden. Met dit beleid zijn de kaders gesteld voor de begeleiding, tijdelijke opvang en huisvesting van economisch dak- en thuislozen. Binnen deze kaders is er uiteraard ruimte voor maatwerk. Het college neemt uiteindelijk de beslissing of de hardheidsclausule al dan niet moet worden toegepast.

Aldus vastgesteld in de vergadering van het college van 9 januari 2024.

Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Uithoorn,
namens deze,
Gemeentesecretaris